კუბდარი

კუბდარი

კუბდარი დაკეპილი ხორცით მომზადებული ღვეზელია, რომელსაც ტრადიციულად სვანეთში ამზადებენ. სანელებლებით უხვად შენელებული კუბდარი ღუმელში ან ტაფაზე ცხვება.
ინგრედიენტები (4 ცალი)

ცომისთვის
ფქვილი – 1 კგ
მშრალი საფუარი – 15-20 გრ
თბილი რძე ან წყალი – 120 მლ
ზეთი – 50 მლ
მარილი – 1 ჩაის კოვზი
კვერცხის გული – 2 ცალი

გულსართისთვის

ღორის ხორცი – 500 გრ
ძროხის ხორცი – 500 გრ
ხახვი – 3 თავი
ხმელი ქინძი – 2 ჩაის კოვზი
ძირა –2 ჩაის კოვზი
ბეგქონდარა – 2 ჩაის კოვზი
მარილი, შავი პილპილი, წითელი
წიწაკა – გემოვნებით
კარაქი ზემოდან წასასმელად – 50 გრ

ღირშესანიშნაობები

ენგურჰესი

კულტურა

• მამაკაცისსვანური ქუდი ნაბდისგან მზაადდება. ის ერთნაირად იცავს სიცხეშიც და სიცივეშიც. სვანური ქუდი, როგორც წესი, რუხია. შავ ქუდს მხოლოდ მგლოვიარეები ატარებენ. ქუდი სადაა და მასზე აბრეშუმის სირმით და ბამბის ზონრით ჯვარია გამოსახული.

• ჩანგი სვანური საკრავია. ის ძალიან ჰგავს შუამდინარეთში გავრცელებულ ძველ საკრავებს, განსაკუთრებით კი შუმერულ არფას. ჩანგს ძუის 5 ან 6 სიმი აქვს.ამ საკრავით სვანური სიმღერების აკომპანიმენტი იკვრება.

• ადიშის ოთხთავი, XI საუკუნის ბოლოს კლარჯეთიდან წამოღებული ძველი ქართული ენისა და მწერლობის უმნიშვნელოვანესი ძეგლი. ის გადაწერილია 897 წელს და უძველესი ქართული თარიღიანი სახარებაა.ასომთავრული ტექსტი ოქროსფერი მელნითაა ნაწერი. ადიშის ოთხთავი ამჟამად მესტიაში, სვანეთის ისტორიულ-ეთნოგრაფიულ მუზეუმშია დაცული.^[1]

სვანი კაცის ჩაცმულობის ერთ–ერთი ყველაზე და დამახასიათებელი ატრიბუტი სვანური ქუდია. სვანური ქუდი ჩვეულებრიც ნაცრისფერია და შავი ხაზები აქვს, ხაზებს ქუდზე ჯვრის ფორმა აქვთ და სვანური მისალმებას გამოხატავენ – „დაე ჯვარი გფარვიდეთ“. კურსის გავლის დროს თქვენ მეტს გაიგებთ სვანური ქუდის შექმნის ტრადიციებზე. კურსის ბოლოს ყველა მიიღებს საკუთარ სვანურ ქუდს. კურსებზე რეგისტაცია ხდება სასტუმროში, მინიმუმ 2 დღით ადრე.http://www.youtube.com/watch?v=9op8bB-Xit4

 

არქიტექტურა [რედაქტირება]

მდებარეობა

სვანეთი — საქართველოს ისტორიულ-გეოგრაფიული მხარე. იგი მოიცავს კავკასიონის ქედის სამხრეთ კალთებს და მდინარეების ენგურისა და ცხენისწყლის ზემოწელს. ისტორიულ სვანეთში შედიოდა აგრეთვე ე. წ. აფხაზეთის სვანეთი (მდინარე კოდორის ზედა ნაწილი), სამეგრელოს, ზემო რაჭისა და ლეჩხუმის მოსაზღვრე რეგიონები.

ადრინდელ საუკუნეებში სვანეთი კოლხეთის სამეფოს შემადგენელი ნაწილი იყო, შემდეგ ეგრისის სამეფოსი. XI-XVსაუკუნეებში ერთიანი საქართველოს საერისთავო იყო. როდესაც საქართველო დაიშალა სამეფო-სამთავროებად, სვანეთიც რამდენიმე ნაწილად გაიყო: თავისუფალ, სადადეშქელიანო და სადადიანო სვანეთად.

ამჟამად სვანეთი ორ ნაწილად იყოფა, ზემო და ქვემო სვანეთად. მათ ჰყოფს მაღალი სვანეთის ქედი ლატფარის ზეკარით. ზემო სვანეთი შეიცავს მდინარე ენგურის ხეობას სათავიდან სამეგრელოს საზღვრამდე, ხოლო ქვემო სვანეთი — ცხენისწყლის ხეობას სათავიდან მურის ხიდამდე (ქ. ცაგერის სიახლოვეს).

თანამედროვე ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული დაყოფით ზემო სვანეთი შედის სამეგრელო-ზემო სვანეთის მხარისმესტიის რაიონში, ქვემო სვანეთი — რაჭა-ლეჩხუმი-ქვემო სვანეთის მხარის ლენტეხის რაიონში. სვანეთის მოსახლეობის აბსოლუტური უმრავლესობა ქართველია,